Σε... ορθοπεταλιά είναι το ποδηλατικό κίνημα στην Ελλάδα,  παρά την έλλειψη της υποδομής, που θα το «απογείωνε» ακόμη περισσότερο, μετατρέποντάς το σε ιδανικό τρόπο μετακίνησης, κατά τα πρότυπα των ευρωπαϊκών πόλεων. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι Έλληνες επιλέγουν για τις μετακινήσεις τους το ποδήλατο. Το ποδηλατικό κίνημα βασίζεται στην οικολογία, την άσκηση, την οικονομία χώρου, χρόνου και χρημάτων. Σηματοδοτεί την ελεύθερη, άνετη και γρήγορη μετακίνηση μέσα στην πόλη και πάνω απ΄όλα, προτείνει έναν εναλλακτικό, φυσικό και υγιή τρόπο ζωής. «Η ζωή με το ποδήλατο είναι μία πολιτική πράξη», λένε οι ποδηλατιστές. Κι αυτό, επειδή τους φέρνει πιο κοντά σε καλά κρυμμένες ή και χαμένες έμφυτες ανθρώπινες αξίες. Με ένα ποδήλατο, οι πολίτες ετούτου του τόπου, αναζητούν και βρίσκουν την υγεία, την ελευθερία, την ανεξαρτησία, τον χαμένο χρόνο. Όπως όταν ήταν παιδιά...

    Ο 39χρονος Αντώνης Σηφάκης είναι δικηγόρος, λάτρης του μέσου από 2001 και μέλος του κινήματος «Ποδηλάτες». Αν και έχει αυτοκίνητο, χρησιμοποιεί το ποδήλατο για όλες τις μετακινήσεις του στην πόλη. «Χρησιμοποιώ το ποδήλατο για τις δουλειές μου και το αυτοκίνητο για αναψυχή», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Εκτός από την οικολογική αξία της χρήσης του, το ποδήλατο είναι ένα πολύ γρήγορο, οικονομικό και εύχρηστο μέσο και όπως υπογραμμίζει ο ίδιος «το μεγάλο του πλεονέκτημα είναι η ταχύτητα. Πας γρήγορα, εύκολα και οικονομικά, όπου θες. Από εκεί και πέρα, δεν χρειάζεται να σκεφτεί κανείς την κίνηση, τη στάθμευση, δεν "τρώει" κλήσεις από την τροχαία. Είναι ελεύθερος».

    Ο Γιώργος Σιουμπλής, 75 χρόνων, είναι από τους... ορκισμένους λάτρεις του ποδηλάτου. Αθλητικός, άνθρωπος δυνατός και με ζωντάνια. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ τον συνάντησε στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Ηπείρου, φυσικά επάνω στο ποδήλατό του. «Αν και η Αθήνα δεν είναι πόλη για ποδήλατο, εγώ το αγαπάω πολύ. Κάνω ποδήλατο από μικρό παιδί. Μου δίνει υγεία, ζωντάνια, κάνω τις δουλειές μου γρήγορα και με αυτό θα συνεχίσω, μέχρι να φύγω από αυτόν τον κόσμο», δηλώνει και αποχαιρετά βιαστικά απευθύνοντάς μας τη συμβουλή του: «Αν καβαλάτε και εσείς, να προσέχετε πολύ».


    Ο φόβος για το ποδήλατο

    Η αλήθεια είναι ότι οι δρόμοι της Αθήνας είναι αρκετά επικίνδυνοι για τους ποδηλάτες. Ενδεικτική είναι η αναφορά του 70χρονου Βρετανού, Ίαν Χίμπελ, ο οποίος έκανε επί 40 χρόνια, κυριολεκτικά τον γύρο του κόσμου με το ποδήλατό του και βρήκε τον θανάτο στην ελληνική πρωτεύουσα, όταν τον χτύπησε ασυνείδητο οδηγό, που έκανε «κόντρες» στη Βαρυμπόμπη τον Σεπτέμβριο του 2008. Οι συχνοί τραυματισμοί ποδηλατιστών, κυρίως εξαιτίας της έλλειψης υποδομών, αλλά και της κακής οδηγικής συμπεριφοράς ορισμένων οδηγών, καθιστά το ποδήλατο απαγορευτικό για τους πολλούς που θέλουν, αλλά φοβούνται.

    Το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνάντησε την 70χρονη Άρτεμη Καινούργιου σε κατάστημα ποδηλάτων. Ήθελε να αγοράσει ένα ποδήλατο για το εγγονάκι της. Η ίδια ήταν φανατική ποδηλατίστρια, όπως είπε, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ΄90. Έκτοτε δεν το ξαναχρησιμοποίησε. «Ήταν η ζωή μου το ποδήλατο. Πήγαινα παντού με αυτό. Στη λαϊκή, στο παντοπωλείο, έκανα όλες μου τις δουλειές. Οι δρόμοι ήταν πολύ πιο "εύκολοι" παλαιότερα. Δεν υπήρχαν τόσα αυτοκίνητα, δεν κινδύνευα. Τώρα, έτσι όπως έχει γίνει η Αθήνα, φοβάμαι», λέει και στην ερώτηση αν θα ξαναδοκίμαζε να μετακινηθεί με το ποδήλατο, σε περίπτωση που η Ελλάδα αποκτούσε την υποδομή, απαντά με χαμόγελο: «Αν και τα ανακλαστικά μου δεν είναι όπως παλιά, σίγουρα θα ξανακαβαλούσα».

    Ο κ. Σηφάκης επισημαίνει πως ουδείς είναι απόλυτα αρνητικός στο να χρησιμοποιήσει ποδήλατο. Οι περισσότεροι δεν το κάνουν, γιατί φοβούνται τον κίνδυνο. «Αν υπάρξουν ποδηλατικοί άξονες με τις κατάλληλες υποδομές και την κατάλληλη σήμανση, ο κίνδυνος αυτός θα μειωθεί και οι άνθρωποι δεν θα έχουν λόγο να φοβούνται. Άρα, θα χρησιμοποιούν όλο και περισσότεροι τα ποδήλατά τους. Περισσότεροι ποδηλατόδρομοι και περισσότερες ποδηλατολωρίδες σημαίνει και περισσότερους ποδηλάτες, άρα καλύτερη ζωή για όλους. Το βασικό είναι να δημιουργηθούν ποδηλατικοί άξονες. Η κυρία Μπιρμπίλη έχει ήδη προτείνει τη δημιουργία ποδηλατόδρομου στην Πανεπιστημίου και υπάρχει σχέδιο και για άξονα "Βορά-Νότου", στο λεκανοπέδιο με συνδυασμένη μετακίνηση», λέει.

    Εκ μέρους του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, πάντως, αν και δεν υπάρχει -για την ώρα- κάτι άμεσα ανακοινώσιμο, το θέμα είναι στις προτεραιότητες και «σύντομα θα αναληφθούν πρωτοβουλίες, οι οποίες θα δοθούν στη δημοσιότητα». 


    Προτάσεις από τους Ποδηλάτες

    Αυτό που έχουν προτείνει οι ποδηλάτες, σε πρώτη φάση, είναι να επιτραπεί η κίνηση των ποδηλάτων στις λεωφορειολωρίδες. Ο ΟΑΣΑ είναι θετικός, αλλά, όπως λένε, χρειάζεται να αλλάξει ο ΚΟΚ, προκειμένου να τεθεί το νομικό πλαίσιο γι αυτού του είδους την μετακίνηση. Το άλλο βασικό αίτημα των ποδηλατιστών είναι η διευκόλυνση της συνδυασμένης μετακίνησης ποδηλάτου και Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.

    «Όλοι οι εμπλεκόμενοι οργανισμοί είναι θετικοί και προς αυτή την κατεύθυνση. Από τους περισσότερους, δε, επιτρέπεται η μεταφορά ποδηλάτου. Ο μόνος οργανισμός, που είναι για την ώρα αρνητικός, είναι το Μετρό, αν και έχει υποχωρήσει λίγο με το να κάνει πάρκινγκ ποδηλάτων», τονίζει ο κ. Σηφάκης.

    Με αφορμή το εντυπωσιακό ποσοστό, που συγκέντρωσε στις αυτοδιοικητικές εκλογές ο δημοσιογράφος, μέλος του ποδηλατικού κινήματος, Γιώργος Αμυράς, και εξελέγη δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας, ο κ. Σηφάκης σχολιάζει: «Ως ποδηλατικό κίνημα είμαστε ανεξάρτητοι από πολιτικές παρατάξεις. Ασκούμε πίεση και κριτική στον εκάστοτε δήμαρχο. Ασκήσαμε αυστηρή κριτική στην προηγούμενη δημοτική αρχή για την αναποτελεσματικότητά της σε σχέση με την εφαρμογή οποιασδήποτε πολιτικής για τα ποδήλατα. Εάν μας διαψεύσει και η καινούρια δημοτική αρχή, είναι αυτονόητο ότι θα ασκήσουμε κριτική και σε αυτήν».

    Η πόλη της Αθήνας χρειάζεται να διανύσει αρκετό δρόμο, προκειμένου να συναντήσει τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία και τις ανάγκες του τρόπου ζωής των ποδηλατιστών, ανεξαρτήτου ηλικίας. Απ΄ότι φαίνεται, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της απόστασης είναι διατεθειμένοι να το διανύσουν οι ίδιοι οι ποδηλατιστές με τα ποδήλατα, τις δράσεις, τις προτάσεις και το παράδειγμά τους. Ο κ. Σηφάκης λέει πως «η καθημερινή παρουσία του ποδηλάτη στην πόλη είναι μια πολιτική πράξη. Είναι μια μορφή πίεσης για την δημιουργία υποδομών, προς την βελτίωση των συνθηκών της ποιότητας της ζωής στην πόλη. Όποιος θέλει να διεκδικήσει μια καλύτερη ζωή, πρέπει να βάλει το ποδήλατο στην ατζέντα του».


    Τα είδη των ποδηλάτων-Σέρβις- Κανόνες ασφαλείας- Κλοπές.

    Τα πιο διαδεδομένα ποδήλατα είναι τα mountain και τα trecking, ενώ υπάρχουν και αυτά που ενδείκνυνται για άλματα και πίστες, τα λεγόμενα dirt. Το ΑΠΕ-ΜΠΕ ζήτησε τον ιδιοκτήτη καταστήματος ποδηλάτων στον Χολαργό, Στέλιο Κεραμυδά, να προτείνει κάποιο είδος για την πόλη.

    «Τα trecking είναι πιο άνετα και ενδείκνυνται για αποστάσεις και για μετακινήσεις μέσα στην πόλη», λέει και προσθέτει: «Καλό θα ήταν να είναι από αλουμίνιο και τα ανταλλακτικά του να είναι αυθεντικά». Ένα τέτοιο ποδήλατο μπορεί να κοστίζει από 250 ευρώ έως και 500. Αλλά και τα «σπαστά» ποδήλατα είναι μία πρακτική λύση. «Έχουν μεγάλη ζήτηση γιατί βολεύουν πολύ τους χρήστες. Μπορούν να τα μεταφέρουν στα μέσα μεταφοράς, ακόμα και στο γραφείο τους», λέει ο κ. Κεραμύδας και διευκρινίζει: «Για πρώτο ποδήλατο, βέβαια, μπορεί να είναι λίγο δύσκολο, γιατί χρειάζεται να συνηθίσει ο αναβάτης το γεγονός ότι το κέντρο βάρους του είναι χαμηλά». Σ΄αυτό το είδος του ποδηλάτου, υπάρχει βασική διαφορά σε εκείνα που προορίζονται για γυναίκες από τα άλλα, που απευθύνονται στους άνδρες. Στα γυναικεία, ο μπροστά σωλήνας, ή δεν υπάρχει, ή είναι πιο χαμηλά.

    «Το σέρβις ενός ποδηλάτου είναι πολύ απλό, φθηνό και εύκολο πλέον», λέει ο ειδικός. «Τα ανταλλακτικά χαλούν πιο δύσκολα, ενώ όσο πιο συχνή χρήση γίνεται, τόσο καλύτερα για το ποδήλατο, γιατί δεν ξεραίνονται τα γράσα και το ποδήλατο κρατιέται ζωντανό. Αναλώσιμα είναι οι σαμπρέλες, τα σύρματα των φρένων, η αλυσίδα, ενώ ενδεχομένως να χρειαστεί κάποιο ρεγουλάρισμα στο μέλλον».

    Απαραίτητα μέρη του ποδηλάτου, που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια του ποδηλατιστή, είναι επίσης τα φώτα, έτσι ώστε να γίνεται ορατός ο αναβάτης και τη νύχτα. Μία ανατομική σέλα είναι καλή για πιο άνετη και ασφαλή οδήγηση. Και βέβαια το κράνος, το οποίο για πολλούς ποδηλάτες και για τον νόμο είναι προαιρετικό. Ακόμα, ειδικός ρουχισμός για ποδηλασία, μπορεί να προστατέψει αποτελεσματικά τον αναβάτη από τα καιρικά φαινόμενα, όπως ζέστη, κρύο, βροχή.

    Ο κ. Κεραμυδάς επισημαίνει και το δυσάρεστο, αλλά πολύ συχνό, φαινόμενο των κλοπών των ποδηλάτων. «Την ημέρα τα παίρνουν από τους δρόμους και τη νύχτα από τις πιλοτές των σπιτιών. Υπάρχει οργανωμένο κύκλωμα. Τα πουλούν στο κέντρο της Αθήνας ή τα κάνουν ανταλλακτικά. Αν δεν έκλεβαν τόσο συχνά, ο αριθμός των ποδηλάτων μπορεί να ήταν τριπλάσιος», λέει και αναφέρει ως ενδεικτική περίπτωση πελάτη του, που τον τελευταίο χρόνο τού έκλεψαν τρία ποδήλατα. 


    Περισσότερες πληροφορίες

    Για τα ποδήλατα, τις εκδηλώσεις, τις ποδηλατοδρομίες και το ποδηλατικό κίνημα, πληροφορίες μπορεί κανείς να αντλήσει από τις ιστοσελίδες των ομάδων: «Ποδηλάτες», «Free day - Ποδηλάτες», «Local Athens», «criticalmass» και «Φίλοι του ποδηλάτου».

    Η πιο γνωστή και διαδεδομένη ποδηλατοδρομία στην Αθήνα είναι η Free Day, που ξεκινά κάθε Παρασκευή, περί τις 10 το βράδυ από το Θησείο. Στη διοργάνωση ανταποκρίνονται πολλοί λάτρεις του μέσου, οι οποίοι ποδηλατούν στους δρόμους της νυχτερινής Αθήνας ως το πρωί.